Geldzorgen raken mensen diep. Ze hebben invloed op gezondheid, welzijn en vertrouwen. Beleidsmaatregelen werken pas écht als ze aansluiten bij het leven van mensen. In deze reeks lees je verhalen van mensen met ervaringskennis én van beleidsmakers. Wat gebeurt er als je samenwerkt? Als je luistert naar mensen die weten hoe het is? Je leest hoe beleid menselijker, eerlijker en effectiever wordt als je het samen maakt.

 

Bob houdt zich bezig met de vroeg-signalering schuldschuldverlening bij de gemeente Lelystad. Daarnaast is hij een aantal uren per week gedetacheerd bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), waar hij meedenkt en meepraat over armoede en schulden.

Hij weet wat het is om schulden en geldzorgen te hebben. ‘Ik heb vijftien jaar in de schuldhulpverlening gezeten’, zegt Bob. ‘Nu kan ik de pijnlijke momenten en de ervaringen gebruiken om andere mensen te helpen. Ik merk dat ik door mijn persoonlijke ervaringen sneller de verbinding kan maken met een inwoner die leeft met schulden of geldstress.’ Mensen met geldstress hebben vaak ook andere problemen, bijvoorbeeld met de gezondheid. Zij hebben moeite met prioriteren, vertelt hij.

‘Bij een pijntje ga je niet naar de dokter, want je hebt andere dingen aan je hoofd. Kinderen zijn vaak wél een prioriteit, maar soms kosten de problemen zoveel energie dat de tank helemaal leeg is. De zorgen slokken zoveel energie op, dat er soms nog weinig ruimte overblijft voor het gezin. Schaamte speelt een grote rol. Dat gevoel kan je ervan  weerhouden om aan de bel te trekken en hulp in te roepen. Ik probeer die schaamte weg te nemen zodat de gemeente schuldhulp kan aanbieden. Niet terugkijken, daar schiet je niets mee op. Kijk vooruit. Probeer kleine stappen te zetten, op jouw tempo. Daar begint verandering mee. Ik probeer het aantal contactmomenten te vergroten zodat we elkaar leren kennen en vertrouwen. Pas als mensen zich veilig voelen durven ze hun echte verhaal te vertellen.’

Een beetje menselijkheid

Ook duidelijkheid en gelijkwaardigheid zijn belangrijk, zegt Bob. ‘Ik schets altijd de routes die bewandeld kunnen worden in het traject van schuldhulpverlening. Ik sta naast mensen die in een moeilijke financiële situatie terecht zijn gekomen.’ Tijdens zijn eigen schulphulptraject had hij vaak het gevoel dat er vanuit een torentje naar hem werd gekeken. ‘Zo van: wat ben jij dom geweest en nou moet ik jou ook nog helpen om de rommel op te ruimen… Daar word je niet vrolijker van. Je zit er niet op te wachten dat iemand je constant inwrijft wat je allemaal fout hebt gedaan. Ik ben niet voor niets een paar keer afgehaakt. Wat ik hiervan heb geleerd? Dat je mensen moet laten weten dat ze er niet alleen voor staan. We gaan het samen oplossen. Er komen andere tijden. Een beetje menselijkheid, een arm om je schouder. Hoe belangrijk dat is heb ik zelf ervaren toen ik aan een budgetconsulent werd gekoppeld die er wél vertrouwen in had. Vanaf dat moment begon de zon langzaam maar zeker weer te schijnen.’

Handelen en gedrag

Doordat veel administratie nu digitaal gaat, ontstaat er meer ruimte voor wat echt telt: aandacht en begrip, zegt Bob. ‘Het vermogen om je in anderen te verplaatsen. Openstaan voor de emoties, houding en motivatie van de ander. En begrijpen welke impact jouw handelen en gedrag op een ander kan hebben. De menselijke maat. Waar het om gaat is het besef dat niet elke situatie gelijk is, maar dat er situaties/mensen zijn die vragen om maatwerk. Daarin maken we in Nederland gelukkig wel een stap. Dat is mede te danken aan de inbreng van ervaringsdeskundigen. Als jij als professional het idee hebt dat je goed bezig bent, maar je weet eigenlijk te weinig van wat er nou werkelijk nodig is, dan verandert er nooit wat. Ervaringsdeskundigen brengen de realiteit in waar beleid soms aan voorbijgaat. Daarmee versterken ze het werk van andere professionals. Dat is bij uitstek de ervaringsdeskundige; de bruggenbouwer tussen de organisatie en de mensen om wie het gaat.’

Over het programma Preventie van geldzorgen Dit project is onderdeel van het programma Preventie van Geldzorgen. In samenwerking met betaalde en onbetaalde professionals, sleutelpersonen en ervaringsdeskundigen maken we geldzaken een normaal gespreksonderwerp.  Zodat we samen zorgen kunnen delen en tijdig werken aan oplossingen. Het programma Preventie van Geldzorgen is een initiatief van Divosa, Humanitas, Pharos, Sterk uit Armoede, Sociaal Werk Nederland en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid en wordt gefinancierd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Meer informatie vind je op pharos.nl.