Geldzorgen raken mensen diep. Ze hebben invloed op gezondheid, welzijn en vertrouwen. Beleidsmaatregelen werken pas écht als ze aansluiten bij het leven van mensen. In deze reeks lees je verhalen van mensen met ervaringskennis én van beleidsmakers. Wat gebeurt er als je samenwerkt? Als je luistert naar mensen die weten hoe het is? Je leest hoe beleid menselijker, eerlijker en effectiever wordt als je het samen maakt.

 

Ervaringsdeskundigen dragen bij aan het vroeg signaleren van armoede, het verkleinen van de drempel naar hulp en het doorbreken van taboes rondom geldzorgen. Door hun aanwezigheid krijgen inwoners het gevoel dat er écht naar hen wordt geluisterd, zonder oordeel. Dat vindt van Sandra van Helvoort, Armoedeambassadeur van de gemeente Meierijstad.       

Er zijn regelingen en voorzieningen die mensen met geldzorgen kunnen ondersteunen, maar mensen weten de weg niet altijd te vinden. De regels zijn vaak ingewikkeld, het vertrouwen in de overheid ontbreekt soms en schaamte maakt het extra moeilijk om hulp te vragen.’ ‘Armoede is geen ver-van-je-bed-show’, zegt Sandra. ‘Het kan iedereen overkomen. Toch rust er nog altijd een groot taboe op het onderwerp.’ De grote uitdaging, volgens haar, zit niet in het aantal beschikbare regelingen -want die zijn er wel- maar in het daadwerkelijk bereiken van inwoners. En precies daar ziet zij een sleutelrol weggelegd voor opgeleide ervaringsdeskundigen: mensen die zelf armoede hebben meegemaakt en nu anderen helpen. Om overheid en beleid dichter bij de leefwereld van mensen te brengen.

Het persoonlijke verhaal

‘Zij verbinden de leefwereld van inwoners en de systeemwereld van protocollen en procedures. Helpen om beleid menselijker en toegankelijker te maken en geven een stem aan mensen die anders niet gehoord worden.’ Sandra weet als geen ander hoe groot de kloof tussen regels en realiteit kan zijn. In haar tijd als inkomensconsulent moest ze soms aanvragen afwijzen, hoe begrijpelijk zo’n aanvraag ook was. De regels lieten weinig ruimte voor het persoonlijke verhaal. ‘Ik zag dat mensen daarna vaak afhaakten. Ze haakten af. Het vertrouwen was weg.’ Dat besef was voor haar een kantelpunt. Ze zag de urgentie van een andere aanpak; één die niet alleen kijkt naar regels, maar ook naar mensen. ‘Juist ervaringsdeskundigen kunnen daar het verschil maken. Ze weten hoe het is om in de knel te zitten en brengen een ander perspectief mee, dat soms zorgt voor een sneller vertrouwen en herkenning. De training van Sterk en Armoede en Pharos helpt ze hierbij.’

Rechtvaardiger en menselijker

Haar advies aan gemeenten die met ervaringsdeskundigen aan de slag willen: denk goed na over hun rol, zorg voor een duidelijke taakomschrijving en begeleiding en neem hun inbreng serieus.  ‘Het gaat niet om een symbolisch plekje aan tafel, maar om echte samenwerking. Om een fundamentele verschuiving in denken en doen. Van jezelf, van je collega’s, organisatie en samenwerkingspartners. Om het erkennen van de waarde van levenservaring als volwaardige kennisbron. En dat betekent ook: durven luisteren als het schuurt. Waarom doen we dit eigenlijk zo? Is dit nog wel logisch? Door hun vragen serieus te nemen en ervaringsdeskundigen een volwaardige plek te geven binnen beleid en uitvoering, ontstaat een systeem dat niet alleen rechtvaardiger is, maar ook menselijker.’

Echte leven

Juist die kritische vragen brengen de noodzakelijke beweging op gang, zo vervolgt ze. ‘Beleid blijft soms hangen in abstracte termen en regels. Dan raken we de mensen kwijt waar het écht om draait.

Maar als we durven samenwerken – met ervaringskennis, professionele kennis én wetenschappelijke inzichten – dan ontstaat er beleid dat niet alleen klopt op papier, maar ook werkt in het echte leven. We kunnen pas echt verschil maken als we het systeem menselijker maken. Als we niet alleen kijken naar regels, maar ook naar verhalen. Dát is de kracht van ervaringsdeskundigheid.’

Over het programma Preventie van geldzorgen Dit project is onderdeel van het programma Preventie van Geldzorgen. In samenwerking met betaalde en onbetaalde professionals, sleutelpersonen en ervaringsdeskundigen maken we geldzaken een normaal gespreksonderwerp.  Zodat we samen zorgen kunnen delen en tijdig werken aan oplossingen. Het programma Preventie van Geldzorgen is een initiatief van Divosa, Humanitas, Pharos, Sterk uit Armoede, Sociaal Werk Nederland en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid en wordt gefinancierd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Meer informatie vind je op pharos.nl.