Geldzorgen raken mensen diep. Ze hebben invloed op gezondheid, welzijn en vertrouwen. Beleidsmaatregelen werken pas écht als ze aansluiten bij het leven van mensen. In deze reeks lees je verhalen van mensen met ervaringskennis én van beleidsmakers. Wat gebeurt er als je samenwerkt? Als je luistert naar mensen die weten hoe het is? Je leest hoe beleid menselijker, eerlijker en effectiever wordt als je het samen maakt.

 

Bjorn Stegers en Dominique Moust zijn ervaringsdeskundigen in de gemeente Sittard-Geleen. Zij zetten hun eigen verleden met armoede en uitsluiting in om anderen te ondersteunen. Hun rol is belangrijk bij het doorbreken van schaamte, het versterken van vertrouwen en het signaleren van problemen die mensen vaak niet uit zichzelf delen.

Naast ervaringsdeskundige is Bjorn Stegers werkcoach bij Vidar. Als sociaal ontwikkelbedrijf helpt Vidar inwoners uit de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en Beek die moeite hebben met het vinden van werk zich te ontwikkelen richting de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld door ze op een laagdrempelige manier werkervaring op te laten doen. Dat kan in hun eigen wijk. In die veilige omgeving helpen ze bewoners met klussen in en om het huis. ‘Het is meer dan een klus klaren. Omdat we tevens ervaringsdeskundige zijn en bij mensen achter de voordeur komen hebben we voor de gemeente ook een signaleringsfunctie op verschillende levensgebieden. Het delen van je eigen ervaringen met armoede en geldzorgen is vaak het begin van een vertrouwensrelatie, die er uiteindelijk toe leidt dat iemand hulp accepteert en aan verandering gaat werken. Mensen realiseren zich: “hij weet wat ik doormaak en dat geeft hoop. Als het voor hem veranderde, kan het voor mij ook”.’

De eerste stap zetten

Dominique Moust begon als deelnemer bij Vidar en is nu voorvrouw met een arbeidscontract. Ook zij is ervaringsdeskundige en volgde net als Bjorn de training van Sterk uit Armoede en Pharos. In de training leer je hoe je je eigen ervaring professioneel inzet. Bijvoorbeeld in gesprekken met collega’s of inwoners. Als voorvrouw begeleidt Dominique deelnemers bij hun werkzaamheden. Ze zorgt voor een veilige werkomgeving en geeft instructies, maar bovenal begrijpt ze waar deelnemers sociaal en emotioneel vandaan moeten komen. ‘Ik heb zelf tien jaar lang vooral geprobeerd te overleven. Dat kost veel energie, en laat weinig ruimte voor vooruitkijken’, vertelt ze. ‘Ik weet hoe moeilijk het is om de eerste stap te zetten als je jarenlang stil hebt gestaan. Maar ik weet ook: als je zelfvertrouwen groeit, ga je anders in het leven staan.’

Knop omzetten

Beide ervaringsdeskundigen maken zich hard voor een ander beeld van armoede. Veel mensen denken nog steeds dat armoede een keuze is. Maar dat is meestal onterecht en doet pijn. ‘Als je opgroeit in generatiearmoede heb je vaak niet geleerd hoe het anders kan’, zegt Bjorn. ‘Wat je als kind niet meekrijgt, kun je als volwassene moeilijk toepassen. Dat is geen onwil, dat is onvermogen. Als samenleving verwachten we dat mensen “de knop omzetten” naar zelfredzaamheid, maar we vergeten te vragen of ze ooit de kans kregen om andere keuzes te leren maken.’

Maatwerk en menselijkheid

De inbreng van de ervaringsdeskundigen heeft ook impact binnen de gemeente. Bjorn en Dominique vertellen dat collega’s anders naar hun werk gaan kijken en beter begrijpen wat armoede écht betekent. ‘Er komt meer oog voor het verhaal achter de hulpvraag’, zegt Bjorn. ‘Zo groeit het besef dat je maatwerk, geduld en menselijkheid nodig hebt in beleid en uitvoering.’  Dominique vult aan: ‘Collega’s zien in dat armoede iedereen kan overkomen’.  Dominique. ‘Dat het geen gebrek aan motivatie is, maar vaak een opeenstapeling van problemen en stress. En dat het stelselmatig onder druk staan ervoor zorgt dat je helaas vaak de verkeerde afslag neemt.’ Hun verhalen zorgen ervoor dat ook het beleid verandert. Regels worden beter afgestemd op wat mensen echt nodig hebben.

Over het programma Preventie van geldzorgen Dit project is onderdeel van het programma Preventie van Geldzorgen. In samenwerking met betaalde en onbetaalde professionals, sleutelpersonen en ervaringsdeskundigen maken we geldzaken een normaal gespreksonderwerp.  Zodat we samen zorgen kunnen delen en tijdig werken aan oplossingen. Het programma Preventie van Geldzorgen is een initiatief van Divosa, Humanitas, Pharos, Sterk uit Armoede, Sociaal Werk Nederland en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid en wordt gefinancierd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Meer informatie vind je op pharos.nl.