Geldzorgen raken mensen diep. Ze hebben invloed op gezondheid, welzijn en vertrouwen. Beleidsmaatregelen werken pas écht als ze aansluiten bij het leven van mensen. In deze reeks lees je verhalen van mensen met ervaringskennis én van beleidsmakers. Wat gebeurt er als je samenwerkt? Als je luistert naar mensen die weten hoe het is? Je leest hoe beleid menselijker, eerlijker en effectiever wordt als je het samen maakt.

 

De gemeente Dordrecht werkt samen met een sleutelpersoon van de Alliantie Dordrecht om inwoners beter te bereiken en te ondersteunen. Gesprek met Leonie Dekkers, programmamanager armoede en schulden bij de gemeente Dordrecht, sleutelpersoon Karima Ameziane en projectcoördinator Mirjam Karsten van de Alliantie Dordrecht.

De Alliantie Dordrecht is een samenwerking van actieve en kundige bewoners, die vaak op vrijwillige basis andere mensen ondersteunen bij hun administratie, financiën en schulden. ‘Bij alle regelgeving en procedures zien mensen door de bomen soms het bos niet meer, met alle vervelende gevolgen van dien’, zegt Mirjam. ‘Als Alliantie gaan we uit van de leefwereld van inwoners. Omdat we mensen uit de buurt goed kennen, weten we welke vragen leven. Zo kunnen we gericht advies geven. Zo kun je vaak grotere problemen voorkomen, bijvoorbeeld door mensen tijdig in contact te brengen met de professionals die hen verder kunnen helpen.’

Bewustwording en inclusie

Karima is sleutelpersoon en coördinator financiële spreekuren bij de Alliantie. Ze is afgestudeerd in bedrijfsadministratie en accountancy. Ze combineert haar kennis van cijfers met haar ervaring in diverse gemeenschappen. ‘Ik heb een passie voor cijfers en financiële processen’, zegt ze. Haar analytische vaardigheden combineert ze met een sociale aanpak. ‘Ik vind het geweldig om cultuursensitief te werken, vooral in een divers en inclusief land als Nederland’, vertelt ze. ‘Niets maakt me gelukkiger dan anderen te helpen. Dit is waar mijn hart ligt en wat me drijft in mijn professionele én mijn persoonlijke leven.’

Naast haar werk als sleutelpersoon is Karima vrijwilliger bij Humanitas. In de ruim zes jaar dat ze nu bij deze stichting is betrokken heeft ze een eigen netwerk opgebouwd van inwoners die op financieel gebied wel een helpende hand kunnen gebruiken. Op vrijwillige basis is ze ook tolk bij VluchtelingenWerk Zuid-Nederland en geeft ze Arabische les aan kinderen. Verder is Karima oprichter van Het Reizende Theehuis Alzheimer, een initiatief dat in verschillende talen voorlichting geeft over dementie en de ziekte van Alzheimer. Ook is ze actief als kwartiermaker in Dordrecht en Zwijndrecht, waar zij verbinding legt tussen bewoners, professionals en organisaties om bewustwording en inclusie te bevorderen.

Sterker en zelfverzekerder

Bij haar werk als sleutelpersoon bouwt ze een brug tussen de systeemwereld van regels en protocollen en de leefwereld van inwoners. Hierbij kan ze gebruikmaken van haar eigen netwerk. ‘Haar rol is heel waardevol’, zegt Leonie. ‘Als gemeente zeiden we vaak dat we bepaalde mensen lastig bereikten. Maar meestal ligt dat niet aan hen, maar aan ons: hoe we communiceren en of we echt aansluiten bij de leefwereld. Dan spreken we letterlijk of figuurlijk niet dezelfde taal.’ Door haar tweetaligheid en haar culturele affiniteit zorgt Karima dat de kennis van inwoners over hun rechten en beschikbare regelingen toeneemt. Dat is essentieel, want die kennis helpt mensen om beter hun weg te vinden en keuzes te maken die bij hun situatie passen. Mensen ervaren meer grip op hun situatie en durven vaker hulp te vragen. De sleutelpersoon helpt ons en inwoners om actiever deel te kunnen nemen aan de samenleving.’

Maatwerk in de praktijk

Een concreet voorbeeld hiervan zijn de vroeg-signaleringsbrieven bij betalingsachterstanden. Leonie: ‘We vertaalden die brieven via Google Translate. Karima liet ons zien dat een letterlijke vertaling niet werkt. Om je een voorbeeld te geven: als je “u kunt hulp krijgen” letterlijk vertaalt in het Arabisch, dan komen mensen niet zelf in actie, maar wachten af tot er hulp komt. Terwijl wij juist willen oproepen: “kom om hulp vragen!” Communicatie is cultureel gevoelig.’ Karima vult aan: ‘Begrippen zoals “verzekering” of “toeslag” bestaan in veel landen niet. Mensen hebben daar geen beleving bij. Veel mensen hebben geen zicht op hun rechten, omdat de informatie vaak ingewikkeld of onbekend is. Daarom is uitleg in hun eigen taal en vanuit hun eigen leefwereld zo belangrijk.’

Leonie knikt. ‘Die signalen zijn goud waard. Ze helpen ons om beleid en uitvoering aan te passen aan wat inwoners écht nodig hebben.’ Zo is bijvoorbeeld de training Financiële Educatie ontstaan. Karima: ‘Ik hoorde van vrouwen dat ze dit graag wilden combineren met het leren van basisvaardigheden. De gemeente heeft daarvoor een nieuwe training ontwikkeld. Dat is prachtig! Maatwerk in de praktijk.’

Waardevolle inzichten

Wat kunnen andere gemeenten leren van ‘Dordrecht’? ‘Durf lerend te werken’, zegt Leonie. ‘Investeer in sleutelpersonen en geef ze de ruimte om hun ervaringen te delen. Laat je als gemeente een spiegel voorhouden: hoe landt ons beleid in de praktijk? Dat levert waardevolle inzichten op en eerlijk gezegd is het ook financieel slimmer. Plannen die aansluiten bij inwoners besparen geld en leveren meer op. Belangrijk is ook: effectief met elkaar samenwerken en het beste in elkaar naar boven halen vraagt om vertrouwen en gelijkwaardigheid.’

Mirjam: ‘Luister naar wat er leeft onder bewoners. Maak plannen mét hen in plaats van óver hen. Zorg dat inwoners zich erkend en gehoord voelen. Dat versterkt hun vertrouwen in de gemeente en de hulpverlening. Sleutelpersonen kennen de mensen, de cultuur en de taal. Ze leggen warme contacten tussen gemeenschappen, hulpverleningsorganisaties en gemeentelijke instanties, waardoor de kloof tussen verschillende werelden wordt verkleind zodat bijvoorbeeld financiële problemen worden voorkomen. Gemeenten die samenwerken met sleutelpersonen bouwen aan echte verbinding. Daar profiteren zowel inwoners als beleid van.’

Over het programma Preventie van geldzorgen Dit project is onderdeel van het programma Preventie van Geldzorgen. In samenwerking met betaalde en onbetaalde professionals, sleutelpersonen en ervaringsdeskundigen maken we geldzaken een normaal gespreksonderwerp.  Zodat we samen zorgen kunnen delen en tijdig werken aan oplossingen. Het programma Preventie van Geldzorgen is een initiatief van Divosa, Humanitas, Pharos, Sterk uit Armoede, Sociaal Werk Nederland en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid en wordt gefinancierd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Meer informatie vind je op pharos.nl.