Van financiële problemen naar nieuw perspectief in Arnhem
Mensen met geldzorgen melden zich vaak pas na vier jaar bij een hulpinstantie. Dan zijn hun schulden vaak al hoog opgelopen. Schulden hebben een grote invloed op de gezondheid van mensen. Daarom heeft de gemeente Arnhem sinds 2017 een brede schuldenaanpak, gericht op vroegsignalering en toegankelijkheid. Dat doet ze met ketenpartners, onder meer scholen, het consultatiebureau, huisartsen, jongerenwerk, BSO, Duo, de dak- en thuislozenopvang, en woningcorporaties. De brede aanpak kent vier sporen: preventie en vroegsignalering, schulden regelen en nazorg.
Onder deze aanpak ontwikkelde ze afgelopen jaren onder meer een training en toolbox voor ketenpartners, een website en voorlichtingsmateriaal, inclusief een praatplaat die inzichtelijk maakt hoe de keten in elkaar zit. Ook startte zij de gemeentelijke campagne ‘Geldzorgen, samen komen we eruit.’ Sinds kort zijn er fysieke én online ‘regelloketten’, waar inwoners terecht kunnen met alle vragen rondom geldzorgen en voor bijvoorbeeld hulp bij administratie.
Speciale aandacht voor jongeren
Binnen de brede aanpak van Arnhem is er speciale aandacht voor jongeren. De groep 16- tot 17-jarigen krijgt nu op school lessen in financiële vaardigheden. Zij zijn vaak niet voorbereid op hun rechten en plichten als ze 18 zijn. Bovendien komen zij makkelijk in financiële problemen door online aankopen en groepsdruk. Daarbij helpt hun puberbrein hen niet.
Buddynetwerk Opr€cht kijkt niet alleen naar armoede en schulden, maar ook naar gezondheid. De impact van schulden (en de stress die daardoor wordt veroorzaakt) op gezondheid is groot. Vaak gaat het dan om chronische stress. Het netwerk schakelt hiervoor wijkcoaches in. Volwassenen met geldzorgen krijgen ondersteuning van het sociaal wijkteam. Het wijkteam vraagt ook naar iemands gezondheid. Het team heeft korte lijnen met huisartsen, praktijkondersteuners en Jeugdzorg.
De gemeente is ook aan slag gegaan met de groep van 18 tot 27 jaar met schulden. Het gaat om circa 5.000 van de 24.000 Arnhemse jongeren van die leeftijd. Uit onderzoek dat de gemeente liet uitvoeren bleek dat ze vaak geen hulp zoeken vanwege schaamte. En als ze wel hulp zoeken, voelen ze zich door oudere hulpverleners ook niet altijd goed begrepen. Daarom deelt de gemeente persoonlijke verhalen van ervaringsdeskundige leeftijdsgenoten met verschillende culturele achtergronden. Die vind je op social media, op posters in de stad en in lokale media.
Jongeren kunnen nu ook anoniem een WhatsApp-bericht sturen voor informatie. Of een face-to-face gesprek aanvragen bij Opr€cht, een buddynetwerk om schulden bij jongeren te voorkomen en op te lossen. De buddy’s zijn jongeren die vaak zelf ook in de schulden hebben gezeten, de leefwereld van jongeren kennen en makkelijk contact maken.
Jongeren Perspectief Fonds
Verder helpt Arnhem jongeren die om verschillende redenen niet in aanmerking komen voor reguliere schuldhulpverlening. Daardoor lopen ze een grote kans om vast te lopen in hun leven, bijvoorbeeld omdat ze hun opleiding niet afmaken, hun baan verliezen of in sociaal isolement komen. Het Jongeren Perspectief Fonds (JPF) kan schulden van jongeren overnemen en afkopen. De jongere sluitdaarover met het JPF een overeenkomst op basis van een perspectiefplan waarin staat welke opleiding, en bredere ondersteuning hij of zij zal volgen. Daarmee krijgen die jongeren weer een duurzaam toekomstperspectief.
Behaalde resultaten en corona
Liesbeth Gerritsen-Menkveld is sinds 2017 betrokken als projectleider. “Het lijkt er op dat onze inspanningen om de jongeren tussen 18 en 27 bereiken succes hebben. Het aantal aanvragen bij de schuldhulpverleners van Opr€cht is tussen 2018 en 2020 gestegen van vier naar twintig procent. Daar zijn we blij mee. Corona heeft wel voor wat vertraging geleid in de begeleiding van jongeren. De buddy-gesprekken waren lastiger, en konden niet fysiek plaatsvinden. Maar gelukkig gaat het nu weer de goede kant op. En verder blijkt dat het partnernetwerk ook in deze fase van corona waardevol. Net als de les dat je goed naar de doelgroep moet luisteren om ze de juiste ondersteuning te kunnen bieden. Dat doen we nu ook als het gaat om mensen die door corona hun werk zijn kwijtgeraakt of als zzp’er in de schulden komen.”
Behaalde resultaten
Wat ging goed:
- Laat de vraag van inwoners en betrokken partijen leidend zijn voor het beleid- en uitvoeringsplan. Bedenk het lokaal en samen.
- Een goede projectleider en de samenwerking in de stad zijn heel belangrijk.
- Zorg dat alles goed geregeld is. Wanneer de campagne aanslaat, moet je hier in de praktijk gelijk op in kunnen spelen.
Wat ging minder goed:
- Opr€cht was in eerste instantie te weinig samen met jongeren opgestart. Hierdoor ervaarden jongeren drempels. De aanpassingen zorgde voor vertraging, maar uiteindelijk ook voor meer maatwerk.
Meer informatie en documenten zijn hier te vinden. Lees ook het inspiratie- en werkboek armoede, schulden en gezondheid.