2023 was een roerig jaar. Een jaar waarin termen als kansengelijkheid, gezondheidsverschillen en bestaanszekerheid veel voorkwamen in het politieke en maatschappelijke debat. Woningkrapte, stijgende energiekosten en inflatie maakten dat meer mensen moeite kregen met rondkomen. De kloof in de samenleving werd extra zichtbaar. Aandacht voor gezondheidsverschillen was en blijft belangrijker dan ooit.

De opgave van gezondheidsverschillen in GALA en IZA

We hebben ons ingezet om het bewustzijn te vergroten van de kans die het Gezond en Actief Leven akkoord (GALA) en het Integraal Zorg Akko­­ord (IZA) bieden voor de aanpak van gezondheidsverschillen. Daarbij hebben we ons gefocust op het bieden van handelingsperspectieven voor gemeenten.

Lokaal

• We maakten een speciale website over GALA en gezondheidsverschillen. Met daarop een online stappenplan om te komen tot een inclusief GALA plan.
• We organiseerden verschillende webinars over SEGV in GALA:
• Basiswebinar GALA en gezondheidsverschillen (SEGV).
• Het vormgeven van GALA voor en met inwoners
• Gezond ouder worden en de koppeling met GALA
• In drie intervisiesessies leerden gemeenten onderling van elkaar GALA en SEGV. We kijken in dit artikel terug op de laatste intervisie.
• We werkten met gemeenten en regio’s samen om de opgave gezondheidsverschillen vanuit het GALA en IZA concreet te maken.
• Ook spraken we in de Podcastshow Sport & Samenleving met de gemeente Vijfheerenlanden over de integrale samenwerking bij het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA).

Regionaal

• In het artikel ‘IZA regioplannen: een uitgelezen kans voor het verkleinen van gezondheidsverschillen’ riepen we alle regiopartners op om de opgave van gezondheidsverschillen op te nemen in hun regioplannen.

Landelijk

• Afgelopen jaar samengewerkt met landelijke kennisinstituten; We bundelden onze kennis deelden deze gezamenlijk op verschillende bijeenkomsten.

Lokale integrale aanpak

In het afgelopen jaar hebben we vanuit onze ondersteuning volop ingezet op 1) een domein overstijgende aanpak, 2) differentiatie in je aanpak en 3) samenwerken met inwoners. Samenwerken met inwoners vinden we cruciaal voor het slagen van de aanpak gezondheidsverschillen. Hieronder een greep op wat dat onder andere opleverde:

Domeinoverstijgende aanpak

• We leerden van het Praktijkvoorbeeld van de gemeente Zoetermeer: verklein de kloof tussen inwoners en gemeenten met een integrale aanpak. Zij kiezen, mede geïnspireerd en ondersteund door Pharos, voor een integrale benadering.

Differentiatie: ongelijk investeren

• We publiceerden een interessant artikel over ongelijk investeren in het themamagazine GALA van sociaalweb.nl ‘GALA in actie: hoe maak je dit echt inclusief?’.
• Hoe maak je je organisatie gezondheidsvaardig? We hebben organisaties in de spiegel laten kijken hoe gezondheidsvaardig zij al waren tijdens de Alliantie gezondheidsvaardigheden en in een Zeeuwse inspiratiesessie.
• We ondersteunden verschillende gemeenten in de totstandkoming van hun nieuwe gezondheidsnota, het integraal beleidskader Sociaal Domein, bestaanszekerheidsbeleid etc.

Samenwerken met inwoners

• We gaven inspiratie over het samen werken met de mensen om wie het gaat in het webinar co-creëren in de wijk.
• We stelden handreiking samen met voorbeelden uit verschillende gemeenten.

Bestaanszekerheid en fysieke omgeving

We hebben in 2023 veel samengewerkt met gemeenten en partners op bestaanszekerheid en fysieke omgeving. Hieronder een bloemlezing van wat dat onder andere opleverde:

Bestaanszekerheid

• In dit praktijkvoorbeeld vertelt de gemeente Gemeente Oude IJsselstreek over haar aanpak en hoe zij vanuit hun visie op het sociaal domein werken aan het verkleinen van gezondheidsverschillen.

Fysieke omgeving

• In 2023 hebben we twee belangrijke publicaties uitgebracht: 1) Leefomgeving en gezondheidsverschillen (Pharos) en 2) Kennissynthese Gezonde leefomgeving in kwetsbare wijken (Platform 31, IVO, in opdracht van ZONMW) waar we de rest van het jaar op verschillende manieren aandacht aan hebben besteed.
• In het artikel ‘Gezondheidsverschillen, stress en de invloed van de leefomgeving’ deelden we tips en voorbeelden gedeeld.
• Tijdens de GezondIn bijeenkomst van 3 november ’sociaal en groenblauw nodig voor gezonde wijken’ deelden we tips en inzichten die bijdragen aan het werken aan een sociale, groene en gezonde wijk.
• We leerden van het Praktijkvoorbeeld ‘Sunny Selwerd’: bewoners voorop in gezonde wijkaanpak.
• We maakten samen met experts een Special GezondIn van Podcast31: Groen loont! Een gezonde leefomgeving in aandachtswijken.
• We organiseerden een inspiratiebijeenkomst ‘Gezond en duurzaam voedsel, júist voor mensen in kwetsbare posities’.